امام علی(ع) می فرماید: «دنیا تجارتخانه دوستان خداست».

دنیا به تجارتخانه ای تشبیه شده است که انسان سرمایه هایی را که از خدا گرفته است به گرانترین قیمت به خود او می فروشد و در برابر متاع ناچیزی سود کلانی و نعمت بزرگی بدست می آورد.

تعبیر تجارت پرسود، برای تحریک یکی از مهمترین انگیزه های انسان است، انگیزه جلب منفعت و دفع ضرر، زیرا این تجارت نه تنها سودآور است بلکه عذاب الیم را نیز برطرف می کند.

انگیزه حب نفسی انسان را بر تلاش بیشتر برای نیل به آرزوها و سعادت و تحقق اهدافش وادار می کند.

بی شک همه در آرزوی دستیابی به سعادت هستند، اگر چه برخی نه تنها مفهوم واقعی سعادت را درک نکرده اند بلکه به بیراهه نیز رفته اند و خوشبختی را تنها در رسیدن به مال و مقام دنیا می بینند و برای بدست آوردن آن از هیچ ظلم و گناهی دریغ نمی کنند و به تعبیر قرآن انسان در پی دستیابی به ظواهر دنیاست در حالی که خداوند آخرت را برای او می خواهد.

خداوند راه خوشبختی را به ما نشان می دهد و ما را به سوی آن راهنمایی می کند، اما گویا برخی در این وعده تردید دارند یا اینکه پیروی از هواهای نفسانی و لذت های زودگذر دنیوی آنها را از توجه به آخرت بازمی دارد و خداوند با این سخن که وعده او حق است به انسان این اطمینان را می دهد که تمام وعده های الهی تحقق خواهد یافت و هیچ تردیدی در آن نیست.

بی شک سعادت و پیروزی انسان در دستیابی به سعادت اخروی است، و قرآن با ذکر الفاظی مانند فوز و فائزون و فلاح و مفلحون به این پیروزی و کسانی که به این سعادت دست یافته اند اشاره می کند، این الفاظ دارای معانی نزدیک بهم هستند، فوز به معنی نجات از هلاکت و رسیدن به مطلوب و فلاح نیز به معنی ظفر یافتن و رسیدن به آرزوست که همان مفهوم سعادت را تداعی می کند. خداوند در آیه 180 سوره آل عمران نیز اینگونه به سعادت انسان اشاره می فرماید:

هر کس طعم مرگ را خواهد چشید، و پاداش خود را در آخرت دریافت خواهد کرد، پس آنها که از جاذبه آتش دور شدند و به بهشت وارد شدند، نجات یافته و به سعادت نائل شده اند، و زندگی دنیا چیزی جز سرمایه فریب نیست. جاذبه جاه و مقام و ثروت و لذت های مادی انسان را به سوی دوزخ سوق می دهد و تنها کسانی می توانند از میدان این جاذبه در امان باشند که دنیا آنها را فریب ندهد. و در آیه 13 سوره نساء می فرماید: هر کس از خدا و پیامبرش اطاعت کند، او را در باغهایی از بهشت وارد کند که نهرهایی در آن جاری است و جاودانه در آن خواهند ماند و این پیروزی بزرگی است و کسی که نافرمانی خدا و پیامبر کند جاودانه در آتش خواهد ماند.

لازم به اشاره است که نعمتهای اخروی مخصوص کسانی است که دارای خصوصیاتی باشند که از جمله این خصوصیات صدق و راستی است که در آیه /119 مائده اینگونه به آن اشاره می کند: امروز روزی است که راستی راستگویان به آنها سود می بخشد برای آنها باغهائی در بهشت است که در آن نهرهائی جاری است و جاودانه در آن می مانند، خداوند از آنها خشنود وآنها از او خشنودند و این رستگاری بزرگی است.

تمام نیکی ها را می توان در عنوان صدق و راستی خلاصه کرد. صدق در گفتار و عمل تنها سرمایه ای است که در روز قیامت به کار می آید. مهمترین پاداش برای انسان خشنودی خداوند از او و خشنودی او از خداست و این خود رستگاری بزرگی است.

نعمتهای ابدی بهشتی است. خداوند اصحاب بهشت را در زمره رستگاران می داند و از جمله آیاتی که در آن اشاره به این مطلب می کند، آیه 20 سوره حشر است که در آن می فرماید:

«هرگز اصحاب دوزخ و اصحاب بهشت یکسان نیستند، اصحاب بهشت رستگار و پیروزند.»

کسی که زمام خود را به خدا می سپارد و او را حاکم خود قرار می دهد، بدون شک در همه چیز پیروز است، هم در حیات دنیوی و هم اخروی. به طورکلی از دیدگاه جهان بینی اسلام دنیا بازار تجارت است.

گروهی سود می کنند و گروهی زیان کارند؛ از سوره هایی که اشاره به این حقیقت می کند، سوره والعصر است که می فرماید: قطعا همه انسانها زیانکارند، آنان سرمایه های وجودی خود را از دست می دهند، عمر، جوانی، سلامتی … که همه سرمایه های مادی ومعنوی را در برمی گیرد و زیانکاران واقعی کسانی هستند که سرمایه وجود خود را در قیامت از دست می دهند، بدانید خسران مبین همین است(سوره زمر، آیه 15)

انسان زمانی کوتاه در این دنیا سپری می کند و در این مدت کوتاه تنها به آرزوهای مادی خود می اندیشد و زمانی که به پایان راه نزدیک می شود، با این واقعیت مواجه می شود که هیچ توشه ای برای آخرتش فراهم نکرده است. حال باید دید آیا راهی برای پیشگیری از این خسران وجود دارد؟

از راههایی که قرآن پیشنهاد می کند، ایمان به خدا و اعمال صالح و یکدیگر را سفارش کردن به انجام حق و طرفداری از آن و صبر و استقامت است. امام علی(ع) می فرماید:

«بهای وجود شما چیزی جز بهشت نیست، مبادا آنرا به کمتر از آن بفروشید. پس تنها کسانی در این معامله پیروزی می شوند که به بهشت راه یابند و سایر افراد در زمره زیانکاران خواهند بود و در روز قیامت شرمنده و پیشمان خواهند شد».